Hendrik van Heilbron (1697-1782)

           Amsterdamse staande klok 

Hendrik van Heilbron was in de 18^e eeuw een Almelose heelmeester met niet alleen een enorme toewijding voor zijn werk als arts en als vader van vijf kinderen voor zijn gezin, maar ook met een passie voor zijn grote hobby klokken bouwen.

Hij werd als Jan Hendrik Gramm von Heylbronn in 1697 geboren te Heilbron (Duitsland). Hij verhuisde vanuit Goch in 1729 naar Almelo. In dat jaar werd hij opgenomen in de Almelose Doopsgezinde Broederschap.

Aan de Universiteit van Groningen promoveerde hij in 1742 tot dokter in de medicijnen.
Nog op latere leeftijd behaalde hij zijn diploma als “Uhrmachermeister” en schaarde zich in de rij van vermaarde Twentse klokkenmakers van eertijds.

Een tweetal meesterwerken van zijn vaardige hand zijn nog steeds in het Almelose te bewonderen.
Één ervan – een zeer fraaie Amsterdamse staande klok uit 1736, zie afbeelding hierboven – maakt momenteel deel uit van de collectie van het Stadsmuseum Almelo.
Deze klok loopt – na restauratie in 1998 – nog uitmuntend en slaat ieder vol, half en kwart uur. Zijn wijzerplaat toont maand, dag en datum en geeft ook de schijngestalten van de maan weer.

Het andere meesterwerk bevindt zich in de Doopsgezinde kerk aan de Grotestraat.
Voor dit ‘Horologie in onze Kerke’ was Heilbron ‘een belooning van 95 guldens’ toebedeeld.
Het uurwerk staat boven op de houten vestibule van de hoofdingang van deze kerk te pronken. Boven de wijzerplaat vermeld een ovaalvormig plaatje “Almelo Anno 1736”. Guirlandes flankeren de wit-gemarmerde omlijsting van de wijzerplaat.
Twee pompeuze siervazen van hout completeren aan weerszijden van de uurwerkkast het geheel. Uit het binnenwerk is het originele uurwerkmechanisme in WO II ’40-’45 verdwenen en later vervangen.

In deze regio bevinden zich verder nog een drietal stoeltjesklokken, een tafelklokje en een koperen binnenwerk van een horloge, alle gemaakt door Heilbron, in particulier bezit.

Hendriks oudste zoon Peter, geboren in 1730 te Almelo, trad in het voetspoor van zijn vader en werd ook uurwerkmaker. Deze Peter (of Pitter) van Heilbron vestigde zich na een opleiding in Weijler bij Steinsberg (Zwitserland) als klokkenmaker te Amsterdam.

Kort na de viering van zijn gouden huwelijk overleed Hendrik van Heilbron in 1782 te Almelo en werd hij in de Grote Kerk begraven.

BRON: Almelo op de kaart – categorie Ambachtelijk en Industriëel Erfgoed