Twee Koninginnen en Almelo

Door Jan Wever

Op woensdag 10 december hield onze voorzitter Hans Krol een lezing getiteld “Twee Koninginnen en Almelo”. “Wat was de binding?” vroeg Hans zich af. Maar na zijn lezingen over de Koningen Willem I, II en III, moest voor de herdenking van 200 jaar Koninkrijk ook aandacht geschonken worden aan twee onzer Koninginnen.
Hans bedoelde hierbij Koningin Wilhelmina en Koningin Juliana. Maar wat hij niet vermeldde was, dat het misschien wel aan Koningin-Regentes Emma te danken is, dat het Koningshuis gebleven is. Zij zorgde ervoor, dat na de opvallende levenswandel van onze Koningen de binding van de Oranjes met het Nederlandse volk nauwer en respectabeler werd. Zowel Wilhelmina als Juliana en ook Beatrix als kroonprinses bezochten Almelo.

De getoonde grafieken over de bevolkingstoename en de getoonde stadsontwikkelingen met nieuwe woonwijken zoals de Riet, Aalderinkhoek en Schelfhorst gaven ons een mooi historisch beeld van de problemen, die het stadsbestuur moest oplossen bij de opkomst en daarna na het ineenstorten van de textielindustrie.
De hierbij getoonde foto’s gaven op de achtergrond een sterk veranderende stad Almelo te zien. Weilanden, bebouwing, verkrotting, kaalslag en nieuwbouw.
Maar ook een weiland, een haven met daarna de verzanding, de demping met bestrating en het opnieuw uitgraven (waar zijn we in de loop der jaren toch mee bezig?).

Bijzondere aandacht kregen de stakingen in de jaren ‘20 en ‘30 van de vorige eeuw: de schrijnende armoede onder de bevolking, die matig georganiseerd was in 3 verschillende en slecht samenwerkende vakbonden; de economische problemen in de wereld met effecten op de katoenindustrie, waarvan Enschede en Almelo volledig afhankelijk waren, en het harde standpunt van de Twentse fabrikanten, die een gesloten front vormden en het wapen van de uitsluiting hanteerden, waardoor de eensgezindheid van de arbeiders en ook van de 3 vakbonden werd gebroken.

Schrijnend en boeiend waren de gegevens, die Hans uit de archieven van de Dienst der Inkomstenbelastingen had weten te verkrijgen: het weekloon voor 6 dagen á 8 uren werken was 23 gulden en er waren 4 verschillende ten Cates, die een aangifte Inkomsten Belasting bleken te hebben gedaan van meer dan 1 miljoen gulden.

Ook de Greet Hofmans affaire en de Lockheed kwestie, die het koningshuis beide malen hebben doen wankelen, kwamen ter sprake tijdens het gloedvolle betoog van Hans.
Van zijn stress tijdens de voorbereiding van deze avond was weinig meer te merken.
We hebben weer genoten van een mooie historische avond, waarbij bleek hoe relatief alles is.

Maar je moet erbij geweest zijn om de boeiende sfeer ervan te hebben kunnen proeven.